बाँसपानी हत्याकाण्ड: दश वर्षसम्म पीडितलाई न न्याय न क्षतिपूर्ति

प्रकाश अधिकारी,सुर्खेत – दश वर्षअघि बर्दिया राष्ट्रिय निकुञ्जको सीमा क्षेत्र बाँसपानीमा नेपाली सेनाले गोली चलाउँदा सुर्खेत हरिहरपुर कप्सेराका तीन महिलाको घटनास्थलमै ज्यान गयो । विसं २०६६ फागुन २६ गते निकुञ्ज सुरक्षार्थ खटिएका सेनाले गोली चलाउँदा ३५ वर्षीय देवीसरा सुनार, १३ वर्षीय चन्द्रकला र २९ वर्षीय अमृता सुनारको ज्यान गएको थियो । देवीसरा र चन्द्रकला आमाछोरी हुन् ।

पीडित परिवारले न्याय पाउनुको साटो १० वर्षसम्म उल्टै घटना ओझेलमा पारिएको गुनासो गरेका छन् । ‘घटनापछि विभिन्न आयोग र छानबिन समिति पनि बने, ती सबैको निष्कर्ष पीडितलाई उचित क्षतिपूर्ति र दोषीलाई कारवाही गर्नु भन्ने नै थियो’, मृतक अमृताका पति रत्नबहादुरले भने, ‘उल्टै घटना सामसुम पारियो, दोषीलाई कारवाही त के क्षतिपूर्तिसमेत पाउन सकिएन ।’ न्याय र उचित क्षतिपूर्तिको आशामा पीडित परिवारका सदस्य वीरेन्द्रनगर आइपुगेका छन् ।

देवीसराकी छोरी शान्तिले सबैतिरबाट कारवाहीको सिफारिश हुँदासमेत सरकारले दोषी सैनिक कर्मचारीलाई कारवाही गर्न नसकेको बताउनुभयो । शान्तिको आरोप छ, ‘सेना र वनरक्षकको टोलीले घेरा हालेर नियन्त्रणमा लिई हत्या गरेको हो, आफ्नै वनमा काउलो टिप्न जाँदा सेनाको गोली खानुप¥यो ।’ हालसम्म मृतकका परिवारले रु तीन लाख मात्र पाएको बताएका छन् ।

‘हाम्रो आम्दानीको मुख्य स्रोत काउलो थियो, त्यही काउलो लिन गएकी श्रीमती गुमाएँ’, रत्नबहादुरले भने, ‘राज्यबाटै पीडित भयौँ, अहिले बालबालिकाको बिचल्ली छ, न दोषीलाई कारवाही भयो न क्षतिपूर्ति पाइयो ।’ घटनापछि तत्कालीन सरकार, नेपाली सेना र निकुञ्ज कार्यालयले पीडित परिवारलाई रु १० लाख क्षतिपूर्ति तथा दोषी सैनिकलाई कारवाही गर्ने आश्वासन दिएको थियो । पीडित परिवारले सहमतिअनुसार क्षतिपूर्ति र दोषीलाई कारवाही हुनुपर्ने मागसहित पुनः दबाब बढाएका छन् । घटनापछि निकुञ्ज कार्यालयले किरिया खर्च उपलब्ध गराएको थियो ।

उक्त क्षेत्रका कर्णाली प्रदेशसभा सदस्य विन्दमान विष्टले पीडित परिवारका सदस्यले चासो नदिएकाले समयमै राहत तथा क्षतिपूर्ति दिलाउन पहल नभएको बताए । उनले त्यतिबेलाको सहमतिका आधारमा क्षतिपूर्ति दिलाउन गृह मन्त्रालयसमक्ष पहल गरिसकेको जानकारी दिँदै भने, ‘फाइल पेश भइसकेको छ, यो विषयमा मैले पटक–पटक गृहमा पुगेर दबाब पनि दिएको छु ।’ रासस